Samen in geldzaken

Als je verliefd wordt en op een gegeven moment de stap zet om samen te gaan wonen is het onderwerp 'geld' niet meteen het meest voor de hand liggende onderwerp om samen gezellig over te gaan keuvelen. Eerder bespreek je waar je komend weekend met elkaar uit eten wilt gaan, welke kleur bank er in de nieuwe huiskamer moet komen te staan en wie het meest handig is in het ophangen van de gordijnen. In het geval dat de zaken ook ongeveer zo blijven als wat je gewend was  (ieder z'n inkomen waarbij ongeveer hetzelfde uitgavenpatroon kan worden gehandhaafd als daarvoor) is er ook niet zoveel aan de hand. Totdat de financiën, door wat voor oorzaak dan ook, beginnen te schuiven. Het kunnen uiteenlopende redenen zijn: werkloosheid, schulden of langdurige ziekte. Op dat moment blijk je totaal op elkaar aangewezen. Ontdek je de goede én slechte financiële kanten van elkaar. Moet je alsnog het gesprek aangaan over dat vermaledijde onderwerp 'geld'. En moet je samen de schouders eronder zetten, totdat de situatie weer in balans is. Het in balans houden van de financiën vraagt erom om ook voortdurend met elkaar in gesprek te blijven.

Als ik naar onze situatie kijk, zie ik twee totaal verschillende geldtypes. Hij komt uit een 'traditioneel' gezin met de vader als kostwinner die als enige zicht op de financiën had. Vader hield wel van slimme 'gadgets'  en een mooie auto was van groot belang. 'Genieten' was een belangrijke waarde in het gezin. Partner heeft niets met gadgets of auto's, maar heeft wel andere dure hobby's. Muziek speelt een belangrijke rol en dat uit zich in diverse muziekinstrumenten, apparatuur en lp's. Ook strips lezen is een populair tijdverdrijf en daar hebben we velen van in huis. Hij koestert ze. Met het doorlopen van zijn studie gaat een flinke studieschuld gepaard waarvan de kosten nog jaren op de begroting zullen drukken.
Ik kom uit een gezin van twee (bijna) fulltime werkende ouders en een spaarzame moeder. Moeder hield de inkomsten en uitgaven altijd nauwgezet bij in een schriftje. Vader deed wekelijks de boodschappen, maar leverde trouw zijn bonnetjes in bij zijn vrouw. Ook op vakantie werd het kasboekje meegenomen, waardoor er nooit uit de band gesprongen werd en ouders nooit voor verrassingen kwamen te staan. Mijn ouders hebben altijd veel gespaard, en hadden dan ook altijd geld om hun kinderen bij te staan en wat extra's toe te stoppen. Zo kon ik de studietijd doorlopen zonder studieschuld. Financiële krapte had ik nog nooit in mijn leven meegemaakt.

Toen we elkaar leerden kennen, waren we allebei nog student. We gingen na de studie aan het werk en bleven nog een tijdje apart van elkaar in onze studentenkamers wonen. Ik kijk met veel plezier terug op die tijd. De lage huur in combinatie met ons eerste 'grote' salaris maakte dat we zonder problemen bijna wekelijks uit eten konden. Het was onze grootste hobby om zoveel mogelijk restaurants uit te proberen. Vakanties en weekenden weg waren geen probleem. Het 'spenden' was denk ik ook een soort tegenreactie op de spaarzaamheid van het gezin waaruit ik kwam. Bij het kopen van ons huis werden de maandlasten uiteraard hoger en viel ik voor een deel weer terug op dat wat ik van huis uit mee had gekregen. Ik had een begroting gemaakt om de maximale hypotheeklasten te berekenen, zodat we niet een te hoge hypotheek zouden nemen. Eenmaal gehuisvest liet ik de begroting iets meer varen, maar spaarde ik wel het bedrag dat ik overhield aan het einde van de maand. Voor het eerst was mijn spaarsaldo namelijk zo goed als nul, omdat we dat geld gebruikt hadden voor het inrichten van het huis. Partner had nooit echt serieus gespaard, dus daar konden we het niet van doen.

Nadat de werkloosheid toesloeg bij partner veranderde de boel volkomen. Het leek alsof ik hard wakker geschud werd. Voor het eerst ervoer ik wat financiële krapte betekende. Ik greep terug op de lessen van vroeger: ik maakte een begroting en hield me daarbij strak aan de budgetten. Ik probeerde daarbij kostte wat kost nog steeds een klein vast bedragje te sparen.  Ik voelde de last van de verantwoordelijkheid als 'kostwinner' enorm op mijn schouders drukken. Dat kwam omdat ik die verantwoordelijkheid ook niet deelde. Het was mijn begroting en het waren mijn budgetten en ik zorgde dat het uitkwam. We bespraken dit niet met elkaar. Toen partner eenmaal weer werk had en ik vertelde hoe zwaar het me soms was gevallen, bleek dat hij dat helemaal niet zo door had gehad. Maar ondertussen was hij (in stilte) ook tot nieuwe inzichten gekomen en was voortvarend aan de slag gegaan met een aflosplan voor zijn studieschuld.

Langzaamaan is geld een onderwerp geworden dat nu een vast bespreekpunt met elkaar is geworden. Het is niet dat we zeggen: het is maandag 20 uur, dus we gaan het nu eens over geld hebben. Maar in het dagelijks leven komt het vaker ter sprake. Ik ben nog steeds degene die de regie houdt over de begroting en de budgetten. Net als mijn moeder altijd gedaan heeft. Het geeft me rust en een veilig gevoel. Maar we bespreken dit wel met elkaar, evenals de voortgang van de aflossing van de studieschuld, de inleg van spaargeld voor aflossing van de hypotheek en natuurlijk ook de leuke dingen die we willen doen. Het blijft constant zoeken met elkaar. Van hem mag het allemaal soms wel wat minder. Discussies over de hoogte van de verwarming in de winter of het boodschappenbudget, de wens om af te lossen versus de wens om een verre reis te maken. Die discussies zijn goed. We houden elkaar zo in balans. Ik durf te beweren dat hij van ver gekomen is en nu ontzettend geldbewust is geworden. Ik heb de neiging om 'door te slaan' in sommige zaken en kan door hem meer leren genieten en loslaten.

In een programma als 'Een dubbeltje op z'n kant' geeft Annemarie van Gaal telkens aan bij het stel dat tegenover haar zit dat ze samen de schouders eronder moeten zetten, omdat het ze anders niet gaat lukken. Voor de meeste stellen is het volkomen nieuw om geldzaken op constructieve wijze met elkaar te bespreken en daarin samen op te trekken. Ook bij ons was het en is het zoeken. Het mooie is dat we allebei onze talenten en waardevolle ervaringen meenemen die de ander ontbeert. Zo leren we van elkaar en van de tegenslagen in het leven leren we samen. Je kunt wel stellen dat geldzaken een onmiskenbaar onderdeel vormen van een relatie en dat het diezelfde relatie kan breken én maken. Eigenlijk heel gek, maar zo kan iets materialistisch als geld je relatie uiteindelijk nog meer verdiepen.