Krijgen we er dit weekend onverwacht een ambassadeur bij! Tenminste, als je bij de jonge generatie hoort, i.e. midden 20 tot begin 40. Hans Wiegel pleit voor een staatscommissie die zich gaat beraden op de toekomst van deze groep. Hij maakt zich zorgen over spanningen tussen generaties in Nederland. Wat de oudere generatie wel gegund was, zal voor de jongere generatie niet opgaan.
Zoals het er nu naar uitziet, zullen de pensioenfondsen tegen de tijd dat deze generatie met pensioen gaat (rond hun 70ste) zo goed als leeg zijn. Scheefwonen wordt bestraft met huurverhoging en bij een koophuis wordt de hypotheekrenteaftrek afgebouwd. Daarbij heb je al geluk als je ergens woont, want starters op de arbeidsmarkt hebben het ontzettend moeilijk. Een vaste aanstelling (vroeger de normaalste zaak van de wereld) is nu eerder uitzondering dan regel. Daarbij wordt het makkelijker voor werkgevers om mensen te onslaan en wordt de WW-periode ondertussen verkort.
Die spanningen tussen generaties zijn in de dagelijkse praktijk al voelbaar. Neem de reorganisatie op mijn werk. Er moeten mensen uit en daarbij gelden enkele principes. Allereerst, er wordt bekeken of de betreffende persoon in een gesloten functie of een open functie zit. Bij een gesloten functie geldt het principe mens-volgt-werk. Bij een open functie (een functie die vervalt) wordt de betreffende medewerker herplaatsingskandidaat en geldt het principe bij herplaatsing dat mensen met meer opgebouwde pensioenjaren voorrang hebben op mensen met minder opgebouwde jaren. Voor mensen met tijdelijke contracten is al lang duidelijk dat zij de organisatie na afloop van het contract moeten verlaten. Dat deze mensen vaak de jongeren zijn, moge duidelijk zijn. Inmiddels is er al sprake van een zeer sterke terugloop van het aantal werknemers onder de 34 binnen onze organisatie.
In een discussie bij een OR-vergadering uitte ik mijn zorg over de aandacht van de werkgever voor jongeren binnen de organisatie. Los van het feit dat zij vaak eerder moeten uitstromen is er te weinig aandacht heeft voor het aantrekkelijk houden van de organisatie voor jongeren. Als over een aantal jaren de arbeidsmarkt wellicht weer aantrekt, omdat er velen met pensioen gaan, zal dit een belangrijk issue worden. Bij beperkte doorgroeimogelijkheden en weinig investering in ontwikkeling zullen ook de overgebleven jongeren dan op den duur vertrekken.
Later werd ik aangesproken door een oudere collega. Ze was erg boos. Boos, omdat de situatie voor haar zo onzeker was. Ze is boven de 50 jaar, hoofdkostwinner (man zit in de WAO) mét hypotheek. Ze verwacht gezien haar leeftijd onmogelijk nog aan de bak te komen als zij haar baan verliest. Ze vond dat ik veel meer kansen had bij baanverlies: ik was jong en hoogopgeleid en zou altijd wel ergens terecht komen. Eigenlijk vond ze dat ik minder recht van spreken had dan zij.
Ik begreep haar deels. Ik denk dat leeftijd en opleidingsniveau wel degelijk uitmaken. Maar ook ik heb een hypotheek, in die periode was ook ik hoofdkostwinner en ik heb nog niet zoveel werkjaren om al een grote buffer opgebouwd te kunnen hebben. Het gaan bekvechten over wie het slechtste af is, heeft geen zin. Wel het tonen van begrip voor elkaars situatie. Een reorganisatie gaat gepaard met een hoop angst en onzekerheid. Die negatieve emoties zijn gek genoeg de verbindende schakels tussen verschillende groepen: oud en jong, hoogopgeleid en laagopgeleid, huurders en kopers, ouders en alleenstaanden. Allemaal worden we in meer of mindere mate bedreigd in onze bestaanszekerheid. Ik mag hopen dat we, ondanks al die tegenstellingen en verschillen, blijven zien dat we uiteindelijk allemaal mensen zijn en ons in hetzelfde schuitje bevinden: het wordt minder en we moeten het met elkaar zien te rooien.
N.B.: zowel ik als de betreffende collega hebben inmiddels een brief ontvangen met het goede nieuws dat we in een gesloten functie zitten. Dit betekent baanzekerheid voor ongeveer een jaar. Tegelijkertijd is namelijk de winstwaarschuwing afgegeven dat een verdere krimp in personeel volgend jaar waarschijnlijk weer noodzakelijk wordt. Conclusie: Carpe Diem!
