Ik werk, dus ik ben?

Mijn werkende leven is zo'n drie jaar geleden begonnen. Het is één van die levenstransities die grote veranderingen met zich mee brengen. Van relatief onbezorgd studentenleven naar een regelmatig leven, met meer verplichtingen, verantwoordelijkheden en verwachtingen en een zoektocht naar het vinden van de juiste balans.
Werk bepaalt voor een groot deel onze identiteit. Dit merkte ik vooral toen mijn partner enige tijd geen werk had. Hij voelde zich letterlijk aan de kant staan. De geijkte vraag die mensen stellen als je ze voor het eerst ontmoet: "wat doe je?",  riep een gevoel van schaamte op. Als je niet werkt, tel je niet mee. 'Ik werk, dus ik ben', lijkt het credo te zijn.

Het bekende boek Je Geld of je Leven van Hanneke van Veen en Rob van Eeden wierp voor mij voor het eerst een heel ander licht op het fenomeen werken. De schrijvers van dit boek nemen het werken op rationele wijze onder de loep. Ze kijken daarbij niet alleen naar wat werken oplevert, maar ook naar wat het je kost. Aan de hand van je loon kun je makkelijk je uurtarief uitrekenen. Hierbij betrek je niet alleen de feitelijke arbeidsuren, maar bijvoorbeeld ook je reistijd en overige kosten die je maakt, zoals het kopen van geschikte werkkleding. Opeens blijkt dat uurtarief danig tegen te vallen.

Ik hou van mijn werk. Ik heb het idee dat ik nuttig bezig ben, ik omring me met leuke collega's en kan me persoonlijk ontwikkelen. Ik kan echt genieten van werken. Maar het heeft soms ook een keerzijde. Ik heb dagelijks zo'n 2 uur reistijd. Het benutten van de reistijd als werktijd is mogelijk, maar komt er in de praktijk op neer dat ik nog meer overuren maak, omdat het lastig is om dan tijdig naar huis te gaan. Die reistijd kost me soms best wat energie.
Het werk zelf behelst aardig wat verantwoordelijkheden, denkwerk en investeringen in diverse relaties. Ook dit kost energie.
Ik heb geen 9 tot 5-mentaliteit; mijn collega's ook niet. Door de volle agenda's van iedereen worden afspraken steeds later gepland, zodat het werken steeds vaker uitdijt naar de avonduren. Eer je dan thuis bent is het soms 22 of 23 uur en dan ben je dus sinds 's ochtends 7:15 uur onderweg geweest. Tijd en energie voor partner en vrienden is er dan niet meer.
Ik voel me betrokken op mijn werk. Dit keert zich soms tegen me, omdat ik me de dingen teveel aantrek, waardoor het werk in het hoofd blijft zitten en stress oplevert. Vermoeidheid, verstoorde nachtrust en gewichtsverlies zijn van die 'dingetjes' die daar het gevolg van zijn en waar ik alert op moet zijn.

Ik wil hiermee absoluut niet klagen, maar ik wed dat dit voor bijna iedereen herkenbaar is. Als ik mensen om mij heen spreek, zijn de meesten van hen al jaren op zoek naar balans. Hoe kun je met passie en betrokkenheid werken, zonder dat het je teveel gaat kosten? Wanneer kun je tevreden zijn over de verhouding tussen opbrengsten en kosten van het werken? Het lijkt wel een eeuwige zoektocht.

Er zijn mensen die de juiste verhouding hierin vinden door duidelijke keuzes te maken. Ze gaan bijvoorbeeld minder werken. Ze leveren misschien wat inkomen in, maar stellen hun levensstandaard gewoon bij. Het levert hen extra tijd en geluk op. Anderen streven er naar om vroegtijdig met werken te stoppen. Zij gebruiken zuinig leven en consuminderen als instrumenten om dit doel te bereiken.
Een paar jaar geleden had ik dit volstrekt onbegrijpelijk gevonden. Ik zou deze mensen waarschijnlijk weggezet hebben als ambitieloos. Kennelijk was het credo 'ik werk, dus ik ben'  ook in mijn mindset opgeslagen. Nu kan ik zeggen dat ik stiekem wel bewondering heb voor mensen die deze keuze voor zichzelf (en hun omgeving) durven te maken. Het is een statement die lijnrecht staat op de dominante maatschappelijke opvatting. Daarbij zijn er naast het werken natuurlijk talloze manieren om 'er toe te doen' in de samenleving. Door het zijn breder te zien dan werken, ontstaat er ook meer begrip en tolerantie voor mensen die om wat voor reden dan ook afstand kennen tot de arbeidsmarkt. Helaas biedt het politieke klimaat hier weinig ruimte toe. De leus van de VVD in de afgelopen verkiezingscampagne: "handen uit de mouwen in plaats van hand ophouden" spreekt in die zin boekdelen. Wellicht dat de economische crisis hierin op den duur een mentaliteitsverandering teweeg kan brengen.

Fijne vrijdag!

De rijkdom van goede daden

Jennifer Foster

Via Twitter kwam ik op het berichtje van de New York Times van gisteren, waarin verteld wordt over een politieman die warme laarzen koopt voor een dakloze die met blote voeten op straat zit en waar een voorbijganger toevalligerwijs een foto van maakt en op Facebook zet. Deze foto is zo'n 1,6 miljoen keer bekeken en heeft vele reacties losgemaakt. Deze random act of kindness raakt vele mensen. Enkelen zijn sceptisch en denken dat de foto in scène gezet is.

Het gaat er niet om of de foto de waarheid weergeeft of niet. Wat opvallend is, is dat zoveel mensen reageren op deze foto. Tussen al dat slechte nieuws dat we dagelijks te verwerken krijgen is het in aanraking komen met de menselijke maat een grote zegen.

De afgelopen week heb ik aan den lijve ondervonden dat er mensen zijn die een zeer negatief wereldbeeld hebben. Mensen zijn in hun optiek altijd calculerend, leugenachtig en manipulatief. Door met deze bril naar de wereld te kijken, worden vooral de negatieve dingen gezien die hen in hun wereldbeeld bevestigen. Het gedrag van anderen dat niet per definitie negatief is, wordt wel als zodanig ervaren. Het kan bijzonder kwetsend zijn om door anderen op zo'n manier te worden beoordeeld.

Als je de kans krijgt om zelf een goede daad te verrichten, hoe klein ook, geeft dat een groot geluksgevoel. Ik heb laatst een dame in scootmobiel in de lift begeleid, omdat ze bang was om alleen met de lift te gaan. Toen ik laatst een treinkaartje in de automaat vond, heb ik hem bewaard om aan de conducteur te geven voor het geval iemand zijn kaartje kwijt was. De treinreiziger van het vergeten kaartje bleek toevallig in dezelfde coupé te zitten en ik kon de dreiging van een boete afwenden door hem het kaartje terug te geven. Een goede vriendin die geldproblemen heeft, heb ik de kledingbonnen gegeven die ik voor mijn verjaardag gekregen heb, zodat ze een mooie jas kon kopen.

Wees niet bang, ik ga mezelf nu niet heilig verklaren. Wel geloof ik dat goede daden rijkdom creëren bij zowel de gever als de ontvanger. De gever haalt er voldoening uit. De ontvanger voelt zich gezien door anderen en krijgt een positiever mensbeeld. Dit werkt door in de relaties met anderen. Het is als een kiezelsteen die in stilstaand water gegooid wordt, met als gevolg dat er allerlei golfjes ontstaan die zich verspreiden over het hele wateroppervlak. Of om in financiële termen te blijven: goede daden hebben een enorm rente-op-rente-effect.

Wat was jouw laatste goede daad?

Spaardoelen

Sinds enige tijd ben ik druk bezig om mijn spaarsaldo weer wat op te krikken. Het gaat de goede (groeiende) kant op, dus dat is fijn. Geïnspireerd door het Eurodrilboek van Casper van den Broek zet ik ongeveeer 10% van mijn salaris apart om te sparen. Van den Broek's  filosofie is namelijk: als je van 10 euro kunt leven, kun je ook van 9 euro leven. Een andere mooie motivator hiervoor is de uitspraak "first pay yourself!". Door elke maand 10% te sparen, wil ik uiteindelijk komen tot een noodfonds of buffer van €10.000,-. Dit moet een mooi tijdelijk vangnet vormen bij eventuele werkloosheid.
Daarnaast geeft van den Broek als tip jaarlijks zo'n 1% van de koopsom van je huis te reserveren voor onderhoud.  In ons geval gaat dat om €1.900,- per jaar. Ten slotte is het van belang om ook te sparen voor afschrijvingskosten. Ofwel, zorgen voor middelen om spullen die na verloop van tijd stuk gaan, te kunnen vervangen. Mijn streven is om een kleine €1.000,- bij elkaar te sparen.
Voor 2013 is er een nieuw spaardoel bijgekomen en dat is een voorzichtige start maken met het aflossen van het aflossingsvrije gedeelte van de hypotheek. Dit bedraagt circa €35.000,-.

Het lijkt een hele kluif (en dat is het ook: €47.900,-...slik...),  maar het hoeft natuurlijk niet al volgend jaar bij elkaar gespaard te zijn. Het zien groeien van het spaargeld, ook al is het maar met kleine stapjes, motiveert enorm. Daarbij geeft het een hoop rust om te weten dat er indien nodig wat geld achter de hand is.

Bij de vergelijking van rentes van diverse spaarrekeningen (vrij opneembaar) ben ik bij WestlandUtrecht Bank terecht gekomen met een rente van 2,5%. Ik begon in maart met een rente van 2,8%, maar helaas is deze dus inmiddels alweer met 0,3% gekelderd. Ach ja, het is zoals het is. Het levert uiteindelijk toch nog zo'n 0,8% meer rente op dan bij een spaarrekening gekoppeld aan een betaalrekening bij de meeste grotere banken

Waar deze gekoppelde spaarrekening overigens wel handig voor is, zijn de spaarpotjes voor niet-maandelijke uitgaven en voor zaken als klein onderhoud, inrichting, cadeautjes, kleding en zorgkosten. Nu begroot ik deze posten wel, maar geld dat maandelijks 'overblijft'  raakt eigenlijk een beetje zoek. De waterrekening wordt per kwartaal betaald, dus blijft er de eerste twee maanden wat geld over en de derde maand gaat er meer geld dan begroot weer vanaf. Zo ook met cadeautjes. De ene maand zijn er geen verjaardagen, dus blijft er cadeaugeld over, maar de volgende maand kan het ineens raak zijn met 5 verjaardagen. Tja, dan klopt er weer niets van de begroting.
Ik werd hierbij geholpen door het principe van Zero-Based Budgeting. Het is de bedoeling bij deze manier van begroten dat elke euro ook echt besteed wordt. Wordt het niet uitgegeven, dan wordt het apart gezet in een spaarpotje. Voor de niet-maandelijkse uitgaven bedraagt dit €108,- (water, NS-abonnement, bibliotheekabonnement, bankkosten etc.) en voor de overige zaken €96,-. Het wordt nog even uitproberen, maar ik heb hier veel vertrouwen in!

Zo, genoeg gepraat over sparen, we moeten het natuurlijk vooral gewoon doen.  Het salaris is binnen, dus het wordt tijd dat ik mezelf weer ga betalen!

Zorgverzekeraars vergelijken

Zo, ik ben er deze keer even goed voor gaan zitten. De nieuwe premies voor de zorgverzekeringen zijn binnen en schreeuwen om aandacht. Waar ik me vorig jaar nauwelijks verdiept heb in deze materie, wil ik het dit jaar beter doen. Onze situatie is als volgt: ik ben verzekerd via de werkgever en geniet dan ook collectiviteitskorting. Ik heb in 2012 voor  € 1568,64 aan premie betaald. Partner is verzekerd bij een andere verzekeraar en heeft € 1561,80 aan premie betaald. Totaal dus € 3130,44,-.

We maken gelukkig weinig gebruik van deze verzekering, omdat we gezegend zijn met een goede gezondheid. Terugkijkend op het afgelopen jaar hebben we volgende kosten gemaakt:

- 2x huisartsbezoek en een bloedonderzoek (bloedonderzoek ad € 35,- zelf betaald)

- anticonceptiepil (€ 28,36, kan ik volgens mij nog declareren).
Tot mijn schaamte moet ik bekennen dat de tandartsbezoeken er bij ingeschoten zijn. Sinds de verhuizing hebben we ons nog niet bij een tandarts in de buurt ingeschreven. Dat moet 2013 anders!

Collectiviteitskorting
Een eerste besparing op de ziektekosten zal bereikt kunnen worden door mijn partner op mijn polis in te schrijven. Op deze manier profiteert hij ook van de collectiviteitskorting. Ik mag sinds dit jaar kiezen uit twee verzekeraars die beiden collectiviteitskorting bieden. Dit scheelt hem op de premie voor de basisverzekering in vergelijking met de offerte 2013 die hij van zijn huidige verzekeraar gekregen heeft, minstens € 13,- per maand. De basisverzekering kost bij verzekeraar A (mijn huidige verzekeraar) € 98,95 en bij verzekeraar B € 97,88.

Keuzevrijheid
Er bestaat de mogelijkheid om te kiezen voor een verzekering die alleen zorg dekt van aanbieders die de zorgverzekeraar gecontracteerd heeft (naturapolis). Dit in tegenstelling tot een restitutiepolis waar je de zorgaanbieder zelf kiest. Het is de bedoeling dat klanten vaker kiezen voor een naturapolis, omdat de zorgverzekeraar dan goedkopere zorg kan inkopen. Bij mijn polis van verzekeraar A wordt aangegeven dat de naturapolis half november lager wordt. Het is inmiddels 21 november en vooralsnog lijkt het geen verschil uit te maken. Bij verzekeraar B scheelt het slechts € 1,35 per maand. Daarbij vind ik keuzevrijheid eigenlijk wel belangrijk. Als ik dan al gebruik moet maken van zorg, zou ik graag zelf de vrijheid hebben om te kiezen en wil ik ervan uit kunnen gaan dat de zorgverzekeraar zonder 'gedoe' de kosten vergoedt. De basisverzekering moet dus een restitutiepolis blijven.

Eigen risico
Naast het verplicht eigen risico die in 2013 verhoogd wordt naar €350,-  (met uitzondering van o.a. huisarts en vergoedingen vanuit de aanvullende verzekeringen) kun je ook kiezen voor een aanvullend vrijwillig eigen risico. Alhoewel ik inschat dat we niet boven het verplicht eigen risico van  €350,- uit zullen komen, is onze buffer ook niet echt groot genoeg om onverwacht hoge ziektekosten op te vangen. Als ik ineens  €850,- (hoogste eigen risico) zou moeten betalen, gaat dat toch erg pijn doen. Het zou tussen de € 12,50 (verzekeraar A) en € 20,- (verzekeraar B) korting per maand opleveren, maar dat durf ik toch niet aan. Het vrijwillig eigen risico blijft dus  € 0,-.

Aanvullende pakketten
Rationeel bekeken zijn we allebei oververzekerd (ik nog iets meer dan mijn partner). We maakten het afgelopen jaar geen gebruik van tandarts, fysiotherapeut, psycholoog, diëtist en alternatieve geneeswijzen en hebben geen kinderwens. Feitelijk zou een aanvullende verzekering dus niet nodig zijn.
In de basisverzekering zit o.a. het volgende:

• Dieetadvisering: 3 uren per jaar;

• Fysiotherapie: eerste 20 behandelingen (per chronische aandoening) voor eigen kosten;

• Psycholoog: 5 behandelingen per jaar, waarvan €20,- per behandeling voor eigen rekening;

• Tandarts: geen vergoeding voor preventieve controle, wel chirurgische tandheelkunde;

• Buitenlandse spoedeisende hulp: dekking op basis van Nederlandse kostprijs.

Wat zegt Independer? Als je nooit naar de fysiotherapeut of psycholoog gaat, is de kans klein dat je er gebruik van gaat maken in 2013. Daarbij vallen de kosten van een fysiotherapie-behandeling (€ 30,-) eigenlijk wel mee en zijn 5 behandelingen bij de psycholoog met een kleine eigen bijdrage in de basisverzekering gedekt.
Een halfjaarlijkse controle bij de tandartst kost € 20,-. Als je niets hebt, hoef je je daar niet aanvullend voor te verzekeren. Bij foto's maken, gaatjes vullen e.d. wordt een aanvullende verzekering met een dekking tot max. € 250,- aangeraden.
Bij buitenlandse reizen wordt geadviseerd om naast de basisverzekering een volledige dekking af te sluiten.
Een alternatief genezer kost minimaal € 50 euro per behandeling. Als je daar nooit gebruik van maakt, hoef je je niet aanvullend te verzekeren.
We willen 2013 waarschijnlijk wel op vakantie. Daarnaast moeten we naar de tandarts en zal er, omdat we een tijd niet geweest zijn, wellicht wat achterstallig onderhoud nodig zijn. Op basis hiervan zou ik het volgende kiezen bij verzekeraar A: aanvullende verzekering ( € 8,85 per maand) en tandartsvergoeding tot max. € 250,- (€ 11,81 per maand).

• Hiermee hebben we volledige dekking bij spoedeisende hulp in het buitenland;

• Kunnen we met een gerust hart naar de tandarts;

• Als het moet kunnen we toch zonder extra kosten naar de psycholoog. Met deze kleine aanvullende verzekering ben je gedekt tot € 250,-. Bij een bezoek van 5 keer vervalt de eigen bijdrage dus;

• Als het moet kunnen we in plaats van drie keer vijf keer naar de diëtist; 

• Als het moet kunnen we 12 keer naar de fysiotherapeut voor niet-chronische aandoeningen en 20 keer voor geïndiceerde behandelingen;

• Als het moet kunnen we naar een alternatief genezer met een vergoeding van max. € 50,-  per behandeling;

• Ik krijg een vergoeding van de anticonceptiepil.

Totaal premie: € 119,61 x 12 = € 1435,32 per jaar per persoon.
Jaarlijkse besparing ten opzichte van 2012 = € 130,- per persoon.
Bij verzekeraar B zou ik kiezen voor een aanvullende verzekering (€ 7,23 per maand) en tandartsvergoeding tot max. 225,- (€ 12,25 per maand)
Ook hiermee hebben we volledige dekking bij spoedeisende hulp in het buitenland, kunnen we met een gerust hart naar de tandarts en wordt de anticonceptiepil vergoed. Kleine verschillen:

• Als het moet kunnen we naar een alternatief genezer met een vergoeding van max. € 40 euro per dag;

• Als het moet kunnen we 6 keer naar de fysiotherapeut voor niet-chronische aandoeningen en 6 keer voor chronische aandoeningen;

• Er is geen aanvulling op de diëtist;

• Er is geen aanvulling op psychologische hulp.

Totaal premie: € 117,36 x 12 = €1408,32 per jaar per persoon.
Daarbij komt verzekeraar B nog met het aanbod dat, indien je van verzekeraar A naar hen overstapt, je € 75,- per persoon terugkrijgt. Dit maakt de totale jaarpremie dan € 1333,32 per persoon. Dat is dan € 102,- per persoon goedkoper dan verzekeraar A.
De jaarlijkse besparing ten opzichte van 2012 = € 231,90 per persoon.

Knoop doorhakken
Behalve dat verzekeraar B dus goedkoper is dan verzekeraar A, past het aanvullende pakket beter bij onze wensen. Ik heb besloten om daarom over te stappen naar verzekeraar B. Dit hele uitzoekwerk kost even tijd, maar daarvoor is het overstappen zelf een stuk gemakkelijker. Bij aanmelding bij verzekeraar B zorgt deze voor het opzeggen van verzekeraar A. Daarbij is de besparing ten opzichte van ruim € 230,- zeker de tijd en moeite waard geweest.

Ben jij er al uit met de zorgverzekering?

Ode aan de bibliotheek

Als er één voorziening is waar ik ontzettend blij van wordt, dan is het wel de bibliotheek. Als kind las ik al graag en was het werkelijk een feest om samen met mijn vader naar de bibliotheek te mogen. We namen dan stapels boeken mee naar huis om ze vervolgens in een ruk uit te lezen.
Ook nu nog kom ik er wekelijks en struin dan alle boekenkasten af op zoek naar interessante en aansprekende boeken. Ik heb daarbij vooral een zwak voor kookboeken. Ook al komt het er niet altijd van om er iets uit te koken, ik kan al enorm genieten van het bladeren in kookboeken en me verlekkeren aan de smakelijke foto's.

De bibliotheek lijkt steeds drukker bezocht te worden. De bieb leent zich er namelijk uitstekend voor om rustig in een tijdschriftje te bladeren, op je laptop te werken (wifi) of te studeren en zelfs een Latte Macchiatto met Strawberry Cheesecake is tegenwoordig binnen handbereik.

Voor een abonnement betaal ik hier zo'n 45 euro per jaar. De drempel om lid te worden is dus erg laag. Om al die informatie en cultuur laagdrempelig te kunnen blijven aanbieden zijn bibliotheken afhankelijk van subsidie. Gemiddeld geeft een gemeente zo'n 25 euro per inwoner uit aan subsidie voor de bibliotheken. Dat er bezuinigd wordt is nog niet zozeer te merken aan stijging van de contributie, maar wel aan de sluiting van diverse wijkfilialen. Ik fiets graag een stukje verder om naar de centrale bibliotheek te gaan (gewoonweg omdat de keus daar groter is), maar voor mensen die minder mobiel zijn is sluiting van het nabije wijkfiliaal natuurlijk erg jammer.

Sinds de periode dat het financieel iets krapper werd in ons land van Melk en Honing ben ik de bibliotheek nóg meer gaan waarderen. De neiging om boeken of dvd's te kopen is nagenoeg verdwenen. Alles wat ik wil lezen kan ik vinden in de bieb. Soms moet ik een gewenst boek eerst reserveren en dan een tijdje wachten, maar dat maakt het moment waarop ik het boek kan ophalen alleen maar leuker! Boeken die ik nog in 'bezit' heb, zet ik op Marktplaats. Erg leuk om andere mensen daar een plezier mee te doen. Zelf lees ik een boek zelden vaker dan één keer.

Lid zijn van de bibliotheek kan een hele hoop geld besparen. Het lidmaatschap is één van de bewijzen dat besparen vooral ook erg leuk kan zijn. Voor mensen (zoals ik) die zich moeilijk kunnen houden aan de inlevertermijn is er tegenwoordig zelfs de emailservice om je te herinneren aan de inleverdatum. En mocht je op de inleverdatum geen tijd hebben, kun je je boeken altijd nog vanuit je luie stoel online verlengen. Ook eventuele boetes kunnen dus geen gaten meer slaan in die strakke begroting. Kortom, ik ben FAN.

Ga jij naar de bibliotheek?

Clash of generations

Krijgen we er dit weekend onverwacht een ambassadeur bij! Tenminste, als je bij de jonge generatie hoort, i.e. midden 20 tot begin 40. Hans Wiegel pleit voor een staatscommissie die zich gaat beraden op de toekomst van deze groep. Hij maakt zich zorgen over spanningen tussen generaties in Nederland. Wat de oudere generatie wel gegund was, zal voor de jongere generatie niet opgaan.

Zoals het er nu naar uitziet, zullen de pensioenfondsen tegen de tijd dat deze generatie met pensioen gaat (rond hun 70ste) zo goed als leeg zijn. Scheefwonen wordt bestraft met huurverhoging en bij een koophuis wordt de hypotheekrenteaftrek afgebouwd. Daarbij heb je al geluk als je ergens woont, want starters op de arbeidsmarkt hebben het ontzettend moeilijk. Een vaste aanstelling (vroeger de normaalste zaak van de wereld) is nu eerder uitzondering dan regel. Daarbij wordt het makkelijker voor werkgevers om mensen te onslaan en wordt de WW-periode ondertussen verkort.

Die spanningen tussen generaties zijn in de dagelijkse praktijk al voelbaar. Neem de reorganisatie op mijn werk. Er moeten mensen uit en daarbij gelden enkele principes. Allereerst, er wordt bekeken of de betreffende persoon in een gesloten functie of een open functie zit. Bij een gesloten functie geldt het principe mens-volgt-werk. Bij een open functie (een functie die vervalt) wordt de betreffende medewerker herplaatsingskandidaat en geldt het principe bij herplaatsing dat mensen met meer opgebouwde pensioenjaren voorrang hebben op mensen met minder opgebouwde jaren. Voor mensen met tijdelijke contracten is al lang duidelijk dat zij de organisatie na afloop van het contract moeten verlaten. Dat deze mensen vaak de jongeren zijn, moge duidelijk zijn. Inmiddels is er al sprake van een zeer sterke terugloop van het aantal werknemers onder de 34 binnen onze organisatie.

In een discussie bij een OR-vergadering uitte ik mijn zorg over de aandacht van de werkgever voor jongeren binnen de organisatie. Los van het feit dat zij vaak eerder moeten uitstromen is er  te weinig aandacht heeft voor het aantrekkelijk houden van de organisatie voor jongeren. Als over een aantal jaren de arbeidsmarkt wellicht weer aantrekt, omdat er velen met pensioen gaan, zal dit een belangrijk issue worden. Bij beperkte doorgroeimogelijkheden en weinig investering in ontwikkeling zullen ook de overgebleven jongeren dan op den duur vertrekken.
Later werd ik aangesproken door een oudere collega. Ze was erg boos. Boos, omdat de situatie voor haar zo onzeker was. Ze is boven de 50 jaar, hoofdkostwinner (man zit in de WAO) mét hypotheek. Ze verwacht gezien haar leeftijd onmogelijk nog aan de bak te komen als zij haar baan verliest. Ze vond dat ik veel meer kansen had bij baanverlies: ik was jong en hoogopgeleid en zou altijd wel ergens terecht komen. Eigenlijk vond ze dat ik minder recht van spreken had dan zij.

Ik begreep haar deels. Ik denk dat leeftijd en opleidingsniveau wel degelijk uitmaken. Maar ook ik heb een hypotheek, in die periode was ook ik hoofdkostwinner en ik heb nog niet zoveel werkjaren om al een grote buffer opgebouwd te kunnen hebben. Het gaan bekvechten over wie het slechtste af is, heeft geen zin. Wel het tonen van begrip voor elkaars situatie. Een reorganisatie gaat gepaard met een hoop angst en onzekerheid. Die negatieve emoties zijn gek genoeg de verbindende schakels tussen verschillende groepen: oud en jong, hoogopgeleid en laagopgeleid, huurders en kopers, ouders en alleenstaanden.  Allemaal worden we in meer of mindere mate bedreigd in onze bestaanszekerheid. Ik mag hopen dat we, ondanks al die tegenstellingen en verschillen, blijven zien dat we uiteindelijk allemaal mensen zijn en ons in hetzelfde schuitje bevinden: het wordt minder en we moeten het met elkaar zien te rooien.

N.B.: zowel ik als de betreffende collega hebben inmiddels een brief ontvangen met het goede nieuws dat we in een gesloten functie zitten.  Dit betekent baanzekerheid voor ongeveer een jaar. Tegelijkertijd is namelijk de winstwaarschuwing afgegeven dat een verdere krimp in personeel volgend jaar waarschijnlijk weer noodzakelijk wordt. Conclusie: Carpe Diem!

Economie loopt vast op zuinigheid

'Economie loopt vast op zuinigheid', zo kopte een artikel van Trouw gisteren. Een vreemde titel, zo vond ik. Het impliceert een directe relatie: x (zuinige Nederlanders) leidt tot Y (recessie).
Alsof niet de banken, maar de spaarzame Nederlander nu ineens de oorzaak is geworden van de crisis.

Verderop in het artikel wordt duidelijk dat men vooral probeert te verklaren waarom de Nederlandse economie in vergelijking tot de buurlanden Frankrijk, Duitsland en België nog verder krimpt. Boosdoener zijn, volgens de aangehaalde hoofdeconoom, de dalende huizenprijzen waardoor de Nederlander zich arm voelt en daarom het geld in de portemonnee houdt.

Ik vind het eerlijk gezegd wel een geruststellende gedachte dat we ons niet meer zo rijk wanen als voorheen en dus massaal aan het sparen slaan. De theoretische overwaarde van de huizen die aangewend werd om de luxe nog iets meer uit te breiden is verdampt. Nu blijkt dat huizen minder (soms veel minder) opleveren dan het hypotheekbedrag wordt ineens pijnlijk duidelijk: ik heb geen bezit, ik heb vooral schuld. Niet dat ik daarmee wil beweren dat de koop van een huis onverstandig is, maar feit blijft natuurlijk dat het huis pas bezit wordt als je de schulden bij de bank hebt afbetaald.

Als ik in theorie mijn huis nu te koop zet en ik het voor elkaar krijg het ook daadwerkelijk te verkopen (via Uitstel van Executie wellicht), heb ik een restschuld van zeker € 35.000. Dit bedrag valt te overzien, maar rijk voel ik me er niet door. Laat dit bedrag nu net het aflossingsvrije deel van de hypotheek zijn en de verleiding wordt dan groot om zeer binnenkort een begin te maken met aflossen. Voordat het zo ver is, moet er eerst nog aan een goede spaarbuffer gewerkt worden om eventuele werkloosheid (niet onrealistisch in deze tijd) te kunnen opvangen.

Is het dus raar dat we ons een beetje arm voelen? Nee, volgens mij worden we juist steeds realistischer. Dit zal uiteindelijk misschien wel leiden tot minder besteding, maar een groter besef van wat échte rijkdom is.

Wisseling van perspectief

Een van de redenen om hier te beginnen met schrijven is zeker niet het gebrek aan blogs over geld, besparen, consuminderen, crisis en hypotheken aflossen. Het onderwerp leeft, zowel online als offline. Geen enkele Nederlander kan het ontgaan zijn dat tijden aan het veranderen zijn. Het regeerakkoord dat 29 oktober gepresenteerd werd, houdt de gemoederen nog steeds bezig. Ondertussen stijgt de werkloosheid. Waar eerst vooral de jongeren merkten dat hun tijdelijke contracten niet verlengd worden, nemen de reorganisaties bij diverse bedrijven inmiddels serieuze vormen aan, waardoor ook oudere werknemers hun baan verliezen.

Mijn aha-erlebnis rondom het onderwerp 'geld' kwam ongeveer een jaar geleden toen het contract van mijn partner niet verlengd werd en hij vol goede moed naar andere mogelijkheden begon te zoeken. We hadden ruim een jaar geleden ons eerste huis gekocht en kwamen tot dan toe als tweeverdieners niets tekort. Er kwam geld binnen en er ging geld uit en daar was niets verontrustends aan. De spaarcentjes werden gebruikt om de gewenste meubels te kopen: kwaliteit boven kwantiteit. Ons perspectief was: het kan alleen maar beter worden.

Totdat bleek dat het schrijven van solliciatiebrieven weinig effect sorteerde (behalve afwijzingen) en dat een start als ZZP-er ook niet echt (echt niet) vruchten afwierp. Maar het bleek dat we het (gelukkig) allemaal net konden redden op 1 salaris.

Dit vergde uiteraard enige stappen. Allereerst, inzicht in de exacte inkomsten en uitgaven. Daarnaast besparingen, onder andere op sport, tijdschriftabonnementen, kleding, energie en (vooral) boodschappen. Bij het googlen naar handige tips en trucs ging er een wereld aan blogs voor me open. Allemaal mensen die al flinke ervaring hadden opgedaan in het besparen op uitgaven, gedwongen door de omstandigheden of als bewuste keuze. Wat heb ik daar ontzettend veel aan gehad!

Inmiddels is de periode zonder werk van partner gelukkig voorbij, maar is de bewustwording rondom geld gebleven. Wat blijkt: ik heb niet de behoefte om dat wat we ons afgelopen maanden hebben moeten 'ontzeggen', nu weer even flink in te gaan halen. Ik heb me nog niet ongans geshopt aan de kleding, mijn karretje blind volgeladen met AH Excellent producten of de verwarming flink omhoog gedraaid. Mijn eerdere wens om nieuwe dingen voor het huis te kopen is vervangen door de inspiratie die ik heb opgedaan rond minimalisme; minder spullen geeft meer rust. Het geld dat nu ineens 'overblijft'  zet ik dolgraag op de spaarrekening. En ik voel me rijk, rijker dan ooit.

Ondertussen gaat het leven door en daarmee de crisis ook. Het perspectief is veranderd: het wordt niet beter, het wordt eerder slechter. Inzicht in geldzaken, verstandig omgaan met geld en minder directe behoeftebevrediging worden steeds belangrijker om als huishouden de tijden door te komen. Sommige mensen lukt dit niet. Er wordt al gesproken over de 'nieuwe' armoede of het vervagen van de grenzen tussen 'onderklasse'  en 'middenklasse'; tophypotheken, huizen die onder water staan en verlies van baan blijken een explosieve cocktail onder de, naar nu blijkt, broze façade van rijkdom.

Toch ervaar ik deze periode, ondanks de zwarte kanten, ook als een zeer inspirerende periode. Verschuiving van perspectief leidt tot nieuwe inzichten, het ontdekken van nieuwe manieren van kijken naar het leven en de invulling daarvan. Het lezen én schrijven van blogs dragen hier aan bij.

Dank voor alle inspiratie!