Het goede leven

 Pfff....ik heb me helemaal ongans gelezen aan boeken. En niet zomaar wat boeken met leuke verhaaltjes erin voor het slapengaan (hoewel ik die ook graag en veel lees), maar boeken die je wereld even op z'n kop zetten. Die je op een andere manier laten kijken. Die je het gevoel geven dat je de zaken scherper ziet of juist de boel nog complexer maken dan je al dacht dat ze waren.
Het gaat om het boek Borderline Times  van Dirk de Wachter,  Helemaal vrij! van Gerhard Horman How much is enough? van Robert en Edward Skidelsky. Drie totaal verschillende boeken qua stijl, maar wel met eenzelfde soort boodschap. Alledrie hebben ze een boodschap die ingaat tegen het credo van de Groei. En dan roep je nogal wat. Als de economie nou eens zou gaan groeien, zou het misschien weer wat beter gaan in Nederland. Zouden er niet 400 werklozen per dag bijkomen. Zouden er geen bedrijven kopje onder gaan en huizen onder water staan. Maar toch durven deze auteurs te pleiten tegen de groei.

Dirk de Wachter, een Vlaamse psychiater die (waarschijnlijk omdat hij Vlaams is) op creatief talige wijze aan ons uitlegt dat de manier waarop deze samenleving ingericht is, namelijk geënt op groei, leidt tot een toenemend aantal mensen die buiten de boot vallen. En hij kan het weten, want hij komt ze steeds vaker tegen in zijn wachtkamer. Daarnaast geeft hij aan dat het ongebreidelde verlangen naar geluk (in de vorm van fantastische ervaringen en kicks) hem tevens zorgen baart. Erger nog, mensen kunnen volgens hem niet meer ongelukkig zijn, al is dat iets wat af en toe bij het leven hoort. Daarbij haalt de Wachter aan het eind van zijn boek de filosfoof Levinas aan die onder meer beweert dat geluk hem toch juist vaak in de 'kleine' dingen zit.
Hormann stelt in zijn boek dat werken geen automatisme hoeft te zijn. Mogelijkheden voor eerder stoppen met werken of minder gaan werken zijn er voor iedereen, als je het maar op kunt brengen om je levensstandaard naar beneden toe bij te stellen. Hij toont daarbij aan dat je op een gegeven moment zelfs kunt ontdekken dat dat 'mindere'  leven je uiteindelijk veel meer geluk oplevert. Hij noemt als voorbeeld de vrije middag benutten om met je zoon een fietstochtje te gaan maken.
De vader en zoon Skidelsky ageren op theoretische onderbouwde wijze eveneens tegen de nadruk op economische groei. Niet dat ze tegen groei zijn, maar ze draaien het om: groei is geen doel op zich, maar een middel. Dit roept de vraag op: waar dient de groei dan toe? Hoeveel geld hebben we nodig om het goede leven te leiden? En wat is het goede leven dan eigenlijk? Hun antwoord bestaat uit 7 basic goods: gezondheid, vriendschap, veiligheid, persoonlijkheid, natuur, ontspanning en respect.

Tja, en dan zijn de boeken uit en land je weer op aarde. De wekker gaat. Opstaan en werken zul je. En je zult blij zijn dat je überhaupt werk hebt, dus ga nu niet lopen zeiken dat je te weinig tijd hebt om aan het goede leven toe te komen, ondankbaar kreng dat je bent.
Het kan in de waan van de dag een ware uitdaging te zijn om trouw te blijven aan de zaken waarvan we tot in onze tenen aanvoelen dat ze goed voor ons zijn. Toch nog even overwerken om niet onder te doen voor anderen en kansen op salarisverhoging te vergroten,  toch nog even je Facebook updaten om je fantastische leven tentoon te stellen, toch nog snakken naar die ene aankoop omdat je leven dan pas echt mooi zal worden. En voor je het weet ben je te moe om nog iets anders te doen dan bank te hangen voor de televisie, voel je je in tegenstelling tot je profielfoto ongelukkiger dan ooit en hou je elke keer aan het eind van je geld een stukje maand over, waardoor de verleiding groot wordt om toch maar meer uren te gaan werken.

Maar ondanks de harde landing op aarde blijven de zinnen uit de boeken in mijn hoofd rondzingen. Heb ik de behoefte om er iets concreets mee te doen. Ik ben al een stapje vooruit op het goede leven doordat ik geen 5, maar 4 dagen per week werk. Die ene dag is dus uitermate geschikt voor goede-leven-activiteiten. Maar ook op werkdagen valt er ook genoeg goed te leven. Als we nu gezondheid nemen: start de dag met een gezond ontbijt en neem er even de tijd voor: 1 bonuspunt. Je werk brengt een vast inkomen met zich mee, dus ook voor veiligheid geldt: 1 bonuspunt. Je krijgt waardering op je werk: check voor respect. 's Avonds kom je terug in je eigen huisje waar je helemaal jezelf kunt zijn: 1 bonuspunt voor persoonlijkheid. Je gunt jezelf nu eindelijk eens een fatsoenlijke middagpauze en maakt een wandeling door het park: voor natuur (ook al is het gecultiveerd) ook een bonuspunt. Eind van de dag neem je de tijd om je hoofd lekker leeg te maken en ga je even hardlopen of een boek lezen: bonuspunt voor ontspanning.  En in het weekend kook je een lekkere maaltijd voor vrienden en hebt een gezellige avond met elkaar: de punt voor vriendschap is binnen.
De crux blijft om jezelf er elke keer weer aan te herinneren dat dit de dingen zijn die er toe doen.

En ja, later wil ik minder werken, ik wil eerder stoppen met werken, ik wil schuldenvrij zijn etc. We kunnen er langzaam maar zeker naar toe werken, maar ondertussen moeten we vooral niet vergeten het ook nu al te nemen van het goede leven.