vrijdag 13 september 2013

Aangeleerde hulpeloosheid


Bron: http://eliseunielapasserelle.blogspot.nl landvanmelkenhoning.blogspot.nl aangeleerde hulpeloosheid

Er is inmiddels al een heleboel geschreven over de afgelopen aflevering van 'Een dubbeltje op z'n kant'. Vol verwachting heb ik deze aflevering dan ook bekeken. Het was inderdaad wel opzienbarend hoe deze mensen zich overleverden aan de situatie en geen enkele intrinsieke motivatie leken te hebben om te veranderen. Het deed me denken aan de bekende proef die in de jaren '60 werd uitgevoerd door Seligman. Men nam het in die tijd nog niet zo nauw met ethisch handelen, diervriendelijkheid en dat soort termen. De conclusies waren desalniettemin erg interessant. Seligman diende, zo vriendelijk als hij was, schokken toe aan honden die in een kooi zaten. In de ene kooi zat een hond die door een knop in te drukken de schok kon doen stoppen. In de andere kooi waren er geen mogelijkheden voor de hond om de schok te laten stoppen. De hond in kooi nummer 1 leerde al gauw om de knop te gebruiken om de pijn die door de elektrische schok werd veroorzaakt zo snel mogelijk te beëindigen.  De hond in kooi 2 leerde dat zijn handelen geen enkele zin had. Hij kon net zo goed blijven liggen waar hij lag en de pijn lijdzaam ondergaan.  Deze hond liet ook in latere experimenten (waar hij wel ontsnappingsmogelijkheden had) blijken dat hij minder goed in staat was om pijn te vermijden. Hij had immers geleerd dat de pijn onvermijdelijk was en bleef daarom passief. Dit wordt ook wel 'aangeleerde hulpeloosheid' genoemd.

Mensen die veel negatieve ervaringen opgedaan hebben in het leven kunnen ook tekenen van aangeleerde hulpeloosheid gaan vertonen. "Wat ik ook doe, het heeft toch geen zin. Ik ben toch altijd de pineut". Bij de mensen in de aflevering vang je af en toe ook wat fatalistische opmerkingen op. "Ik vind toch niet zomaar een baan. We komen altijd mensen tegen die ons verkeerd adviseren." Vanuit deze theorie geredeneerd is het ook niet gek dat de aanpak van John en Annemarie niet werkte. Deze mensen moeten eerst ervaren (en daarmee leren) dat de acties die ze ondernemen een daadwerkelijk positief effect hebben. Dan pas komen ze in de actieve stand. Zo had de vrouw des huizes enkele besparingen gerealiseerd. Hier werd in het programma aan voorbij gegaan, omdat het paar nog steeds veel meer uitgaf dan er in kwam. Een meer positieve bekrachtiging van het besparende gedrag zou zijn om te laten zien hoeveel minder ze maandelijks in de rode cijfers verdwijnen in vergelijking met de oude situatie. Ja, ze staan nog steeds rood, maar door deze actie is de roodstand al fors minder geworden. De man des huizes wilde niet fulltime werken, maar slechts een paar dagen. Hij had de opdracht kunnen krijgen om een baan te vinden voor die paar dagen. Op het moment dat hij deze baan had gevonden en had ervaren hoezeer de schuld dan terug zou lopen, had hij geleerd dat actie van zijn kant wel degelijk voor positieve verandering zorgt. Wie weet had dit hem het zetje gegeven om uiteindelijk voor de fulltime baan te gaan.

John en Annemarie hebben natuurlijk niet maanden de tijd om een echtpaar te begeleiden. Binnen een paar weken moet er een mooie spanningsboog zijn opgebouwd waarbij we eerst het drama aanschouwen inclusief alle tranen en vervolgens kunnen eindigen met een mooi eind-goed-al-goed. Dat werkte in dit geval niet zo. Het lijkt absurd dat deze man niet aan het werk wilde. We spreken er schande van. Maar eigenlijk weten we helemaal niets van dit stel. We zien alleen wat de programmamakers willen laten zien. We weten niet wat ze meegemaakt hebben in hun leven. We kennen niet de ins and outs van de schulden die ze opgebouwd en het uitgavenpatroon dat ze ontwikkeld hebben. Met de juiste begeleiding zou het waarschijnlijk wel lukken om de passiviteit of aangeleerde hulpeloosheid langzaam maar zeker te doorbreken. Meer vertrouwen in het eigen handelen en de durf om niet alleen te denken in korte termijn, maar ook op lange termijn. Dat is wat je dit stel, maar met name de dochter die de hulpvraag stelde, zou gunnen.

18 opmerkingen:

  1. Wat een mooie, genuanceerde blog, complimenten!

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ik vind je wel erg begripvol, helaas ik heb geen enkele medelijden met mensen die aan de ene kant prachtig wonen en huisdieren en 6! kinderen aanschaffen, mooi in de kleding zitten en dit allemaal financieren met geleend geld (plus de spaarrekening van hun kinderen). Als er dan een schuld is, gaan ze hulpeloos zitten huilen....
    Je hebt wel gelijk dat er meer kans is dat jouw aanpak zou werken, ik zou ze echter het huis uit zetten, en alles verkopen, dan maar voelen (alleen zielig voor de kids). Julia

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. kinderen schaf je niet aan, die krijg je.

      Verwijderen
    2. Kinderen neem je. Krijgen niet, want met anti-conceptie kan je het voorkomen dat je kinderen neemt.

      Verwijderen
    3. Precies, en met 6 geeft het ook hier weer aan dat ze het onderste uit de kan willen hebben (vandaar mijn bewust gekozen woord hiervoor), zonder de consequenties te aanvaarden Julia

      Verwijderen
    4. @Jolanda: anti-conceptie helpt meestal dat geen kinderen krijgt. Ik weet echter uit eigen ervaring dat anti-conceptie niet 100% is. En praat je dan nog over nemen?

      Verwijderen
    5. Men kan er voor kiezen om wel of niet kinderen te krijgen. Daarna is het maar afwachten. Kinderen nemen? Nee, als je ervoor kiest moet je maar afwachten of het je gegund is ze te krijgen.
      Petra

      Verwijderen
    6. Daar gaat het toch allemaal niet om, wat een gezeur, als je 6 kinderen in de wereld zet (als je 6 'ongelukjes' hebt, moet je maar een paar jaar apart gaan slapen of zo) moet je daar goed voor zorgen, en dit houdt niet in dat je er financieel zo'n puinhoop van maakt dat je misschien uit huis wordt gezet. Julia

      Verwijderen
  3. Een vader van 6 kinderen die niet kan zingen ,een moeder die zegt alles komt op mijn schouders neer,een huis vol luxe en ga zo maar door.

    Je eigen verantwoordelijkheid nemen ontbreekt volledig,uiteindelijk vond John en Annemarie een baan voor alletwee maar nee,dat werd ze te gek.

    Zielig voor de kinderen maar zet ze het huis uit,de tijd van pamperen is geweest.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Ik dacht dat de mensen die meedoen daarna nog wel een jaar lang een coach krijgen? Dat hoop ik dan maar voor deze mensen.

    Ik moet deze aflevering toch even inhalen zeg. Ik lees er zoveel over.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. ik vind jouw blog mooi genuanceerd.

    Als ik naar een dubbeltje op zijn kant kijk doe ik dat met in mijn achterhoofd de gedachte dat het entertainment is. Mensen worden als een karikatuur neergezet. Je ziet niet de werkelijkheid, maar je ziet wat de programma-makers willen dat je ziet.

    Ik herinner me nog heel goed een situatie van een aantal jaar geleden, waarin een veganistisch meisje meedeed aan een programma van BNN. In dit programma werd zij afgeschilderd als verwend, vervelend, niet meewerkend en moeilijk... Achteraf heeft zij hier zelf een blog over geschreven, waarin ze aangaf hoeveel spijt ze had van het meedoen aan dit programma, omdat er dus bepaalde uitspraken werden uitgelokt en waarin enorm was geknipt om haar toch vooral op die manier n beeld te krijgen, terwijl ze eigenlijk helemaal niet zo was...

    En dit gebeurt veel vaker dan we denken. Mensen worden echt niet in beeld gebracht zoals ze zijn, ze worden in beeld gebracht zoals dat handig is voor (in dit geval) RTL

    BeantwoordenVerwijderen
  6. helemaal met Daantje eens, goed stuk!

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Ik las net deze reactie op een VKcolumn over het nieuwe afslankprogramma dat nu op tv schijnt te zijn:

    'Van Tv-kijken word je dik; ik maak de lifestyle-keus om alleen dat te kijken wat me de moeite lijkt. Daar valt dit programma inderdaad niet onder, dus dit programma kan ook weleens niet over een dieet gaan. Het blijft echter een commerciële zender, ergens moet het geld vandaan komen, en dus ook van product-placement, reclame of het thema. Ik heb er wel voldoende over gelezen, om te weten dat dit wel het geval is'.

    Waar het over het afslankprogramma gaat kun je ook lezen: Een dubbeltje op zijn kant. Heb het programma dus niet gezien, maar kwam er niet een naam van een of ander uitzendbureau in beeld? Verder helemaal met Daantje eens.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Mooi blog. Zo had ik het nog niet gekeken. Het gaat rtl erom dat ze een spraakmakend programma maken, waar mensen naar kijken. Als er allemaal 'brave' mensen te zien zijn, die helemaal doen wat ze gevraagd wordt is het niet leuk voor de kijker en dus ook niet voor de kijkcijfers. Mensen in dit programma worden gebruikt door de makers en dat moeten we als kijkers misschien wat meer realiseren.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Ik vind het niet eens zo sneu voor die mensen zelf. Hun eigen keuze en verantwoordelijkheid. Maar voor die 6 kinderen vind ik het heel erg.
    Onbegrijpelijk van die mensen dat ze hun gezin zo de vernieling in kunnen helpen. En hoe kan je nou nog genieten van je eigen bedrijf (dat was toch de muziek die hij maakte op bruiloften/feestjes??) als je al 55000 euro schuld hebt en het elke dag meer wordt? Ik kan er met mijn volle verstand niet bij!
    Ongeacht hun achtergrond of levensverhaal, dit is gewoon heel dom.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Ik vind het ook een mooi blog met een andere kant. Ook ik weet via kennissen hoe een commercieel programma werkt en inderdaad alles voor de kijkcijfers niet zozeer om de mensen te helpen.
    Maar ik hoop dat de budgetcoach voor elkaar krijgt wat in het tijdsbestek van het programma niet is gelukt.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Mooi geschreven en ook met inzicht in waarom sommige mensen schijnbaar altijd denken dat ze dit overkomt. En zich daardoor ook zo blijven gedragen.

    En niets is zwart/wit. Als je de nuance wil blijven zien inderdaad.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. En het katje dat TIJDENS de opnamen is aangeschaft, werd afgedaan als 'een foutje' toen Annemarie van Galen vroeg of ze wel wist hoe duur een kat is.
    Die oudste dochter kan het zinkende schip verlaten omdat ze gaat samenwonen, maar die andere vijf nog niet, dat is wel erg want je houdt er als kind vast wel iets aan over met zo'n thuissituatie.
    Wat trouwens niet geopperd werd was dat die meneer meer geld zou kunnen vragen voor zijn optredens. Hij vroeg 550 euro voor een hele avond incl. alles en hij zei zelf 'dan moeten ze de stekker er nog uittrekken', want anders stopte hij helemaal niet. Misschien investeert hij wel veel in zijn bedrijf maar vraagt hij te weinig geld voor het installeren / optreden.

    BeantwoordenVerwijderen

LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...